Çalışkan Çarşamba ( Tembellikten Ne Zamandır Yazmadığım :)
Ağustos 03, 2022Aslında bu konu ne zamandır yazılacak bekliyor. Ya çarşambayı kaçırıyorum ya tembellik ediyorum:)
Metehan geçen dönem Osmanlıca dersi alırken kelimelerin kökenlerini anlamlarını ilginç bulup benimle de paylaştı. Ben de buraya yazayım dedim. Geçen dönem Yunanca, Japonca, Rusça felan da aldı oğlum ama en zoru Osmanlıcaymış , öyle dedi.
İşte size hoşumuza giden kelimelerden bir demet.
Duhter-i rez = asmanın kızı = şarap
Duhter-i ineb = üzümün kızı = şarap
Ser (baş) + mest (mest olmak) = ser mest = ser hoş = sarhoş
Veliaht = veli (sahip) + aht (söz) = söz sahibi
Serhat = ser (baş) + hadd (sınır) = sınır başı
Beter = bed (kötü) + ter (karşılaştırma eki) = daha kötü
Bihter = bih (iyi) + ter =daha iyi
Güzergâh = güzer (gitmek) + gah (yer adı eki) = gidilen yer
Tezgâh = dest (el) + gah = el yeri (elin durduğu yer)
Bostan = bu (koku) + istan (yer adı eki) = koku yeri (kokunun olduğu yer)
Şamdan = şem (mum) + dan (alet eki) = mumluk
Çaydanlık = çay + dan (Farsça alet eki) + lık (Türkçe alet eki) = çaylıklık
Bahçe = bağ + çe (küçültme eki = küçük bağ
Kemançe = keman + çe = küçük keman
Ayçe = ay + çe = küçük ay (parçası)
Berg-ü bar (yaprakla meyve) = genç-ü mar (yılan ve hazine)= Etle tırnak (olmak), birbirinden ayrılmamak
Tarumar = Tar (karanlık) + u (atıf terkibi) + mar (yılan)=Karmakarışık, dağınık
Keşmekeş = keş (çekmek) + me (ikileme eki) + keş = (oraya buraya) çekilip durulan
Zerdali = zerd (sarı) + ali (erik) = sarı erik
Şemşir = şem (kuyruk) + şir (aslan) = aslanın kuyruğu = kılıç
Dilara = Dil (gönül) + ara (süslemek) = gönül süsleyen
Dilber = Dil + ber (götürmek) = gönül götüren (çalan)
Canavar = Can + aver (götürmek) = can götüren
Nadide = na (olumsuz eki) + did (görmek, geçmiş zaman) + e (edilgen eki) = görülmemiş (olan)
Kazazede = kaza + zed (vurmak, geçmiş zaman) + e = kaza tarafından vurulmuş (olan)
Beste = best (bağlamak, geçmiş zaman) + e = bağlanmış olan
Şehzade = şeh (padişah) + zad (doğmak, geçmiş zaman) + e = padişahtan doğmuş (olan)
Canbaz = can + baz (oynamak) = canıyla oynayan
Çilekeş = çile + keş (çekmek) = çile çeken
Hunhar = hun (kan) + har (yemek) = kan yiyen (içen)
13 Yorum
Kelimelerin peşine düşmeyi ben de çok seviyorum :)
YanıtlaSilcanavar'ın can götüren olduğunu hiççç tahmin etmezdim, nadide de "na-" önekli bir kelimeymiş gibi gelmiyordu hiç :)
"Canavar" a ben de çok şaşırdım.
SilEdebiyat bölümünü Osmanlıca'da zorlanırım diye açıktan okumaktan caymıştım:)
YanıtlaSilbazı kelimeleri çok hoşuma gidiyor, teşekkürler..
Gerçekten de zormuş Bahar, iyi yapmışsın :)
SilKelimelerin içinde yolculuk güzel oluyor. Osmanlı Türkçesini çözmek de eğlenceli:)
YanıtlaSilBak, Osmanlıca değil Osmanlı Türkçesi denildiğini unutmuştum ben Ebemkuşağı , iyi hatırlattın. Kelimeleri ben de seviyorum ;)
SilGerçekten pek kolay görünmüyor:) Kolaylıklar dilerim oğluna… Sevgiler…
YanıtlaSilTeşekkürler Persephone
SilGerçekten çok zor duruyor. Farsça daha kolay demişti bir arkadaşım seneler evvel, acabı mı dedim şimdi... Hunhar birde tırstım valla....
YanıtlaSilOsmanlı Türkçesi' nin en saçma tarafı dile uygun olmayan arap alfabesinin kullanılması sanırım She.
Sileski romanları okurken keyifli bu tür sözcükler :)
YanıtlaSilEvet, severim öğrenmeyi. Ama bu yaşta unutuyorum artık ne yazık ki.
SilÜniversitede Osmanlıcadan iki sene kalıp, bütünlemede zoraki geçen biri olarak dersin zorluğuna katılıyorum. Arapça'da kullanılan işaretler Osmanlıcada olmayınca okumak çok zorlaşıyor. Şu örnek kalmış aklımda: Kalmak ve geçmek aynı şekilde yazılıyordu, hangi kelimeyi kast ettiğini metinden çıkarman gerekiyordu.
YanıtlaSil